سلامت پوست و مو همواره نقش مهمی در زندگی ما داشته و همه ما برای آن اهمیت خاصی قائل هستیم. انواع کرم های مرطوب کننده، ضدآفتاب و ترکیبات دارویی امروزه در خانه همه ما وجود دارد و استفاده از آن ها هر روز بیشتر از قبل می شود. دانستن اینکه در هر یک از این محصولات چه موادی استفاده می شود خالی از لطف نیست. یکی از این مواد اسید سالیسیلیک است. این ترکیب بیشتر از 2000 سال است که برای زیبایی و درمان مشکلات پوستی مورد استفاده قرار می گیرد. در گذشته این ترکیب را از برگ های درختان و پوست درخت بید و بسیاری از گیاهان دیگر تهیه کرده و استفاده می کردند. امروزه اما این ماده به صورت سنتزی نیز تهیه می شود. از سالیسیلک اسید برای پوست در تولید طیف گسترده ای از محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده می شود.

اسید سالیسیلیک چیست؟

سالیسیلیک اسید ترکیبی شیمیایی است که به صورت طبیعی و سنتزی وجود دارد. این ترکیب کاربرد گسترده ای در صنایع دارویی و آرایشی و بهداشتی دارد. به طور معمول در سنتز داروهای ضد التهاب مورد استفاده می شود و در کل دارای خواص ضد التهابی است. این ترکیب همچنین کاربرد بسیاری در درمان مشکلات پوستی دارد. یک آنتی آکنه خوب محسوب می شود و همچنین مصارف درمانی مانند رفع زگیل های پوستی نیز دارد.

انواع لایه برداری های پوست

لایه برداری شیمیایی را می توان به روش های مختلفی از جمله میزان اثر بخشی بر پوست طبقه بندی کرد. از این نظر لایه بردارها به سه دسته تقسیم می شوند.

سطحی: میزان اثر بخشی آن بر روی لایه اول پوست که همان لایه اپیدرم است می باشد از این رو در درمان بیماری هایی مانند جوش، ملاسما (لک صورت) و دیسکرومی از این نوع لایه بردار استفاده می شود.

عمق متوسط ​: میزان اثر بخشی آن عمیق تر بوده و بر لایه دوم پوست یا هیپودرم اثر می گذارد. از این لایه بردار در درمان آفتاب سوختی، برخی از انواع لک های عمقی پوست و مشکلات رنگدانه استفاده می شود.

عمیق: در لایه درم  اثر می گذارد از این جهت برای رفع چین و چروک و اسکارهای عمیق استفاده می شود.

Salicylic acid با توجه به خواص شگفت انگیز خود بسته به میزان مصرف و غلظت می توانند در سطوح مختلف پوستی جهت درمان لایه برداری استفاده شود. لایه برداری شیمیایی یک روش موثر و مقرون به صرفه برای درمان اختلالات مختلف پوستی و بهبود زیبایی است. لایه برداری با اثرات مفیدی بر روی پوست آن را ترغیب به جوانسازی و بهبود بافت می کند. استفاده از این ترکیب در لایه بردارهای شیمیایی یک روش درمانی موثر برای درمان و زیبایی پوست است.

نقش سالیسیلیک اسید برای جوش های صورت

این ماده توانایی بالایی در از بین بردن لایه های شاخی دارد. به دلیل خاصیت کمدولیتیک ملایم به عنوان لایه بردار برای کمک به از بین بردن جوش های صورت بسیار مناسب است.

همچنین بعنوان یک عامل کراتولیتیک به پوست در دفع سلول های مرده از لایه فوقانی و کاهش قرمزی و تورم (التهاب) کمک می کند و باعث افزایش سرعت بهبود جوش ها بدون باقی ماندن جای جوش می شود. سالیسیلیک اسید به عنوان یک عامل لایه بردار برای بسیاری از عارضه های پوستی مانند آکنه ولگاریس، آفتاب سوختگی، کک و مک و … کاربرد دارد. این اسید برای انواع پوست مناسب است و عارضه ای ایجاد نمی کند.

نقش سالیسیلیک اسید برای زگیل

زگیل ها برجستگی های پوستی هستند که الزاماً مضر نیستند ولی می توانند باعث خارش در پوست شوند. یکی از درمان های رایج برای از بین بردن زگیل اسید سالیسیلیک است که با لایه برداری از سلول های پوست تا درمان کامل استفاده می شود. این اسید  با ایجاد واکنش ایمنی  و تحریک سلول ها منجر به تولید پوست سالم در آن ناحیه شود. اغلب اوقات مصرف روزانه، محلول سالیسیلیک اسید زگیل را برطرف می کند و غلظت ها بسته به مناطق مختلف با یکدیگر متفاوت است.

افراد مبتلا به دیابت یا سایر بیماری های خونی قبل از استفاده حتما با متخصص یا پزشک خود مشورت کنند.

مزایای استفاده از اسید سالیسیلیک برای پوست

سالیسیلات ها به طور طبیعی در پوست درختان بید و برخی از گیاهان وجود دارد و به صورت سنتزی و مصنوعی نیز د رآزمایشگاه ها سنتز می شود. این اسید در مقایسه با بتا هیدروکسی یک نوعی اسید واقعی است در حالی که بتا هیدروکسی اسید یک ترکیب خنثی است.

SA برخلاف اسیدهای آلفا هیدروکسی مانند اسید گلیکولیک یک محلول در لیپید ها است و بنابراین می تواند با لیپیدهای اپیدرمی و لیپیدهای غدد چربی در فولیکول های مو ترکیب شود. SA ترشح سبوم را در افراد مبتلا به آکنه کاهش داده و به روند اثر بخشی درمانی کمک می کند. محققان بر میزان تاثیر اسید پیروویک 50٪ و اسید سالیسیلات 30٪ را بر لایه های پوست در بیماران مطالعه کردند و نتیجه گرفتند که SA دارای اثر سبومتری بیشتری نسبت به پیروویک اسید است. SA چسبندگی سلولی را کاهش می دهد و باعث شل شدن این سلول ها و جدا شدن آنها می شود و به عنوان یک عامل لیپوفیلیک، لیپیدهای بین سلولی را حذف می کند.

SA به عنوان یک اسید آلی، پروتئین های دسموزومی از جمله دسموگلین ها را استخراج و در نتیجه باعث کاهش انسجام بین سلول های اپیدرمی و در آخر لایه برداری می شود و به طور کلی با اختلال در اتصالات بین سلولی به جای شکستن یا لیز کردن رشته های کراتین عمل می کند. سالیسیلات ها و مشتقات آن در فرمولاسیون ضد آفتاب ها نیز استفاده می شود. وجود این اسید در ضد آفتاب ها با افزایش موج اشعه ماوراء بنفش خورشید مانع از تشکیل سلول های آفتاب سوختگی می شود علاوه بر این خواص ضد میکروبی و ضد قارچی نیز دارد.

عوارض جانبی سالیسیلیک اسید

پماد SA برای لایه برداری با غلظت 20٪ یا 30٪ در پایه اتانول در فواصل 2 تا 4 هفته تکرار می شود تا حساسیت و واکنش پوست بیمار به عامل لایه بردار ارزیابی شود. قبل از شروع صورت باید کاملاً با الکل یا استون تمیز تا چربی ها از روی پوست پاک شوند و برای پیلینگ  آماده شود.

SA هنگامی که به صورت موضعی روی پوست استفاده می شود و به سرعت جذب می شود و مقداری از آن از طریق ادرار دفع می شود و در غلظت های بالا بر سیستم عصبی مرکزی تاثیر دارد. علایم مسمومیت SA مانند تهوع، استفراغ، سرگیجه، بی حسی و در نتیجه کما و مرگ است و اثر سمیت آن زمانی رخ می دهد که غلظت آن در خون از 35 میلی گرم در دسی لیتر بیشتر شود که به ندرت در حین عمل لایه برداری رخ می دهد.

SA توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده به عنوان داروی C در دوران بارداری طبقه بندی شده است و استفاده از آن در دوران بارداری توصیه نمی شود، زیرا ساختار SA ارتباط تنگاتنگی با آسپرین دارد. استفاده از آسپرین در بارداری با سقط جنین، نقایص مادرزادی، عوارض خونریزی همراه است ولی لایه بردارهای آلفا هیدروکسی اسید در دسته B قرار گرفته و با خیال راحت در دوران بارداری استفاده می شوند.

جمع بندی

SA به عنوان لایه بردار مناسب جهت درمان بسیاری با هر نوع طیف رنگ پوست استفاده می شود. تحقیقات نشان داده است استفاده از پلی اتیلن گلیکول در پماد های سالیسیلیک اسید نتایج چشمگیری در کاهش و پیشگیری از تومورهای پوستی دارد و این امر باعث شده که این ماده را به عنوان یک لایه بردار مناسب معرفی شود.