سلامت پوست و مو همواره نقش مهمی در زندگی ما داشته و همه ما برای آن اهمیت خاصی قائل هستیم. انواع کرم های مرطوب کننده، ضدآفتاب و ترکیبات دارویی امروزه در خانه همه ما وجود دارد و استفاده از آن ها هر روز بیشتر از قبل می شود. دانستن اینکه در هر یک از این محصولات چه موادی استفاده می شود خالی از لطف نیست. یکی از این مواد اسید سالیسیلیک است. این ترکیب بیشتر از 2000 سال است که برای زیبایی و درمان مشکلات پوستی مورد استفاده قرار می گیرد. در گذشته این ترکیب را از برگ های درختان و پوست درخت بید و بسیاری از گیاهان دیگر تهیه کرده و استفاده می کردند. امروزه اما این ماده به صورت سنتزی نیز تهیه می شود. از سالیسیلک اسید برای پوست در تولید طیف گسترده ای از محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده می شود.

اسید سالیسیلیک چیست؟

سالیسیلیک اسید ترکیبی شیمیایی است که به صورت طبیعی و سنتزی وجود دارد. این ترکیب کاربرد گسترده ای در صنایع دارویی و آرایشی و بهداشتی دارد. به طور معمول در سنتز داروهای ضد التهاب مورد استفاده می شود و در کل دارای خواص ضد التهابی است. این ترکیب همچنین کاربرد بسیاری در درمان مشکلات پوستی دارد. یک آنتی آکنه خوب محسوب می شود و همچنین مصارف درمانی مانند رفع زگیل های پوستی نیز دارد.

انواع لایه برداری های پوست

لایه برداری شیمیایی را می توان به روش های مختلفی از جمله میزان اثر بخشی بر پوست طبقه بندی کرد. از این نظر لایه بردارها به سه دسته تقسیم می شوند.

سطحی: میزان اثر بخشی آن بر روی لایه اول پوست که همان لایه اپیدرم است می باشد از این رو در درمان بیماری هایی مانند جوش، ملاسما (لک صورت) و دیسکرومی از این نوع لایه بردار استفاده می شود.

عمق متوسط ​: میزان اثر بخشی آن عمیق تر بوده و بر لایه دوم پوست یا هیپودرم اثر می گذارد. از این لایه بردار در درمان آفتاب سوختی، برخی از انواع لک های عمقی پوست و مشکلات رنگدانه استفاده می شود.

عمیق: در لایه درم  اثر می گذارد از این جهت برای رفع چین و چروک و اسکارهای عمیق استفاده می شود.

Salicylic acid با توجه به خواص شگفت انگیز خود بسته به میزان مصرف و غلظت می توانند در سطوح مختلف پوستی جهت درمان لایه برداری استفاده شود. لایه برداری شیمیایی یک روش موثر و مقرون به صرفه برای درمان اختلالات مختلف پوستی و بهبود زیبایی است. لایه برداری با اثرات مفیدی بر روی پوست آن را ترغیب به جوانسازی و بهبود بافت می کند. استفاده از این ترکیب در لایه بردارهای شیمیایی یک روش درمانی موثر برای درمان و زیبایی پوست است.

نقش سالیسیلیک اسید برای جوش های صورت

این ماده توانایی بالایی در از بین بردن لایه های شاخی دارد. به دلیل خاصیت کمدولیتیک ملایم به عنوان لایه بردار برای کمک به از بین بردن جوش های صورت بسیار مناسب است.

همچنین بعنوان یک عامل کراتولیتیک به پوست در دفع سلول های مرده از لایه فوقانی و کاهش قرمزی و تورم (التهاب) کمک می کند و باعث افزایش سرعت بهبود جوش ها بدون باقی ماندن جای جوش می شود. سالیسیلیک اسید به عنوان یک عامل لایه بردار برای بسیاری از عارضه های پوستی مانند آکنه ولگاریس، آفتاب سوختگی، کک و مک و … کاربرد دارد. این اسید برای انواع پوست مناسب است و عارضه ای ایجاد نمی کند.

نقش سالیسیلیک اسید برای زگیل

زگیل ها برجستگی های پوستی هستند که الزاماً مضر نیستند ولی می توانند باعث خارش در پوست شوند. یکی از درمان های رایج برای از بین بردن زگیل اسید سالیسیلیک است که با لایه برداری از سلول های پوست تا درمان کامل استفاده می شود. این اسید  با ایجاد واکنش ایمنی  و تحریک سلول ها منجر به تولید پوست سالم در آن ناحیه شود. اغلب اوقات مصرف روزانه، محلول سالیسیلیک اسید زگیل را برطرف می کند و غلظت ها بسته به مناطق مختلف با یکدیگر متفاوت است.

افراد مبتلا به دیابت یا سایر بیماری های خونی قبل از استفاده حتما با متخصص یا پزشک خود مشورت کنند.

مزایای استفاده از اسید سالیسیلیک برای پوست

سالیسیلات ها به طور طبیعی در پوست درختان بید و برخی از گیاهان وجود دارد و به صورت سنتزی و مصنوعی نیز د رآزمایشگاه ها سنتز می شود. این اسید در مقایسه با بتا هیدروکسی یک نوعی اسید واقعی است در حالی که بتا هیدروکسی اسید یک ترکیب خنثی است.

SA برخلاف اسیدهای آلفا هیدروکسی مانند اسید گلیکولیک یک محلول در لیپید ها است و بنابراین می تواند با لیپیدهای اپیدرمی و لیپیدهای غدد چربی در فولیکول های مو ترکیب شود. SA ترشح سبوم را در افراد مبتلا به آکنه کاهش داده و به روند اثر بخشی درمانی کمک می کند. محققان بر میزان تاثیر اسید پیروویک 50٪ و اسید سالیسیلات 30٪ را بر لایه های پوست در بیماران مطالعه کردند و نتیجه گرفتند که SA دارای اثر سبومتری بیشتری نسبت به پیروویک اسید است. SA چسبندگی سلولی را کاهش می دهد و باعث شل شدن این سلول ها و جدا شدن آنها می شود و به عنوان یک عامل لیپوفیلیک، لیپیدهای بین سلولی را حذف می کند.

SA به عنوان یک اسید آلی، پروتئین های دسموزومی از جمله دسموگلین ها را استخراج و در نتیجه باعث کاهش انسجام بین سلول های اپیدرمی و در آخر لایه برداری می شود و به طور کلی با اختلال در اتصالات بین سلولی به جای شکستن یا لیز کردن رشته های کراتین عمل می کند. سالیسیلات ها و مشتقات آن در فرمولاسیون ضد آفتاب ها نیز استفاده می شود. وجود این اسید در ضد آفتاب ها با افزایش موج اشعه ماوراء بنفش خورشید مانع از تشکیل سلول های آفتاب سوختگی می شود علاوه بر این خواص ضد میکروبی و ضد قارچی نیز دارد.

عوارض جانبی سالیسیلیک اسید

پماد SA برای لایه برداری با غلظت 20٪ یا 30٪ در پایه اتانول در فواصل 2 تا 4 هفته تکرار می شود تا حساسیت و واکنش پوست بیمار به عامل لایه بردار ارزیابی شود. قبل از شروع صورت باید کاملاً با الکل یا استون تمیز تا چربی ها از روی پوست پاک شوند و برای پیلینگ  آماده شود.

SA هنگامی که به صورت موضعی روی پوست استفاده می شود و به سرعت جذب می شود و مقداری از آن از طریق ادرار دفع می شود و در غلظت های بالا بر سیستم عصبی مرکزی تاثیر دارد. علایم مسمومیت SA مانند تهوع، استفراغ، سرگیجه، بی حسی و در نتیجه کما و مرگ است و اثر سمیت آن زمانی رخ می دهد که غلظت آن در خون از 35 میلی گرم در دسی لیتر بیشتر شود که به ندرت در حین عمل لایه برداری رخ می دهد.

SA توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده به عنوان داروی C در دوران بارداری طبقه بندی شده است و استفاده از آن در دوران بارداری توصیه نمی شود، زیرا ساختار SA ارتباط تنگاتنگی با آسپرین دارد. استفاده از آسپرین در بارداری با سقط جنین، نقایص مادرزادی، عوارض خونریزی همراه است ولی لایه بردارهای آلفا هیدروکسی اسید در دسته B قرار گرفته و با خیال راحت در دوران بارداری استفاده می شوند.

جمع بندی

SA به عنوان لایه بردار مناسب جهت درمان بسیاری با هر نوع طیف رنگ پوست استفاده می شود. تحقیقات نشان داده است استفاده از پلی اتیلن گلیکول در پماد های سالیسیلیک اسید نتایج چشمگیری در کاهش و پیشگیری از تومورهای پوستی دارد و این امر باعث شده که این ماده را به عنوان یک لایه بردار مناسب معرفی شود.

اسید فرمیک یکی از اسیدهای ضعیف با فرمول مولکولی HCOOH است و به طور طبیعی می توان آن را در نیش حشراتی مانند مورچه و زنبور و همچنین در برگ گیاه گزنه یافت. به همین علت به آن جوهر مورچه نیز گفته می شود. این ترکیب در دسته ترکیبات کربوکسیلیک اسید قرار گرفته و ساده ترین نوع این ترکیبات می باشد. این ترکیب محلول در آب است و وقتی با آب مخلوط می شود،‌ به یون های سازنده خود تجزیه می شود. در این مقاله به بررسی معادله یونش اسید فرمیک در آب، مفاهیم ثابت تفکیک، قدرت تفکیک و موارد مشابه خواهیم پرداخت.

ثابت تفکیک چیست؟

بگذارید قبل از بررسی موضوع اصلی با مفهوم ثابت تفکیک آشنا شویم. یک ثابت تفکیک یا ثابت یونش اسید، اندازه گیری کمی قدرت اسیدی در یک محلول است و آن را با K نشان می دهند. به زبان ساده تر، با استفاده از ثابت تفکیک می توان میزان قدرت نسبی یک اسید در محلول را اندازه گیری کرد. برای این کار از معادله یونش اسید استفاده می شود. همانطور که می دانید اسیدها می توانند در آب یونیده و تفکیک شوند و یون H⁺ را در محلول آزاد کنند. به میزان تفکیکی که یک اسید در محلول داشته باشد، به آن قدرت اسیدی خاصی نسبت داده می شود. به عنوان مثال اگر فرض کنیم HA یک اسید ضعیف است، معادله یونش آن در آب به صورت زیر خواهد بود:

HA _(aq) + H₂O _(l) ↔ H₃O⁺ _(aq) + A^–_(aq)

در این مورد معادله ثابت یونش اسید یا همان ثابت تفکیک اسید به صورت زیر نوشته می شود:

توجه داشته باشید که میزان غلظت آب در حالت خالص همواره ثابت است و بنابراین می توان معادله واکنش ثابت تفکیک اسید یا ثابت یونش اسید را به شکل زیر نوشت:

K_a=K [H₂O]

بنابراین می توان گفت K و K_a در مقدار غلظت آب با هم تفاوت دارند. همچنین برای ساده سازی، می توان به جای H₃O⁺ در معادله ثابت یونش، H⁺ نوشت. بخاطر داشته باشید که H⁺ به صورت یون آزاد در محلول آبی وجود ندارد و با مولکول آب ترکیب می شود یون هیدرونیوم (H₃O⁺) تولید می کند.

ارتباط pK_a و K_a

هرچه مقدار ثابت تفکیک اسید بیشتر باشد یعنی اسید قوی تر است و این بدان معناست که در حالت تعادل، غلظت بیشتری از H⁺ در محلول وجود دارد. بنابراین می توان ثابت یونش را به عنوان معیاری برای قدرت اسیدی در نظر گرفت. همانند دیگر ثابت های عددی، ثابت تفکیک اسید نیز بر حسب فعالیت H⁺ اندازه گرفته می شود و بنابراین بدون واحد است.

در صورتیکه بتوان ثابت تفکیک یعنی K_a را محاسبه کرد، بسیاری از مقادیر ثابت تعادل را نیز می توان حساب کرد. زمانیکه بخواهیم قدرت اسیدی را محاسبه کنیم، می توان با لگاریتم گرفتن از ثابت تفکیک، قدرت اسیدی را محاسبه کرد. قدرت اسیدی را با عنوان pK_a نشان می دهند و معادله آن ب صورت زیر خواهد بود.

pK_a = -log₁₀ K_a

هرجقدر مقدار pK_a کمتر باشد، یعنی ثابت تفکیک اسیدی بزرگتر بوده و اسید قوی تری داریم. به طور معمول زمانیکه مقدار pK_a کمتر از 2- باشد آن اسید را اسید قوی می دانند.

بیشتر بخوانید: تیتراسیون اسید و باز و خطاهای تیتراسیون

معادله یونش اسید فرمیک

حال که با مفاهیم ثابت تفکیک یا همان ثابت یونش و قدرت اسیدی آشنا شدیم به بررسی معادله یونش اسید فرمیک می پردازیم. زمانیکه اسید فرمیک با آب مخلوط شده و محلول آبی آن تهیه می شود، به یون های سازنده خود یعنی H⁺ و HCOO^– تجزیه می شود. از آنجاییکه این ترکیب یک اسید ضعیف است، بنابراین به مقدار کمی تجزیه می شود. معادله یونش اسید فرمیک به صورت زیر است:

⁺HCOOH + H₂O ↔ HCOO^– + H₃O

طبق محاسبات انجام شده، میزان ثابت یونش اسید فرمیک ^4-10 × 78/1 است و بنابراین می توان مقدار pK_a آن را نیز محاسبه کرده که در نتیجه محاسبه آن به عدد 75/3 می رسیم. عدد به دست آمده نشان می دهد که مقدار قدرت اسیدی اسید فرمیک کم بوده و این ترکیب در دسته اسیدهای ضعیف قرار می گیرد. محاسبه آن به صورت زیر خواهد بود:

pK_a = -log₁₀ 1.78 × 10^-4

pK_a = 3.75

جمع بندی

ثابت تفکیک یا ثابت یونش و لگاریتم منفی آن یکی از روش های محاسبه قدرت اسیدی انواع اسیدها است. هرچه یک اسید قوی تر باشد به مقدار کامل تری در آب تفکیک می شود و K_a بیشتر و pK_a کمتری دارد. نتایج نشان می دهد معمولا اسیدهای قوی دارای pK_a کمتر از 2- هستند. در این مقاله به بررسی معادله یونش اسید فرمیک پرداخیتم. از آنجاییکه مقدار K_a برای اسید فرمیک کم و مقدار pK_a بالایی دارد، می توان نتیجه گرفت این ترکیب یک اسید ضعیف است و یونش جزئی در آب دارد.

نوشابه یکی از نوشیدنی‌های بسیار پر طرفدار می باشد که امروزه جایگاه ویژه در خوراک انسان ها پیدا کرده است. در این میان کوکا کولا از جمله نوشیدنی هایی است که به علت مزه تند و تیزی که دارد مورد علاقه بسیاری از افراد است. اما آیا می دانید این مزه تند و تیز از چه چیزی ناشی می شود؟ بله درست حدس زدید این موضوع به دلیل وجود ترکیبی به نام اسید فسفریک در نوشابه است. در این مقاله می خواهیم با نقش اسید فسفریک در نوشابه که یک نوشیدنی پر طرفدار است بیشتر آشنا شویم، پس با ما همراه باشید.

تاریخچه کوکا کولا

سال ۱۸۸۶ در آتلانتای جورجیا بود که یک داروساز به نام جان پمبرتون به این فکر افتاد نوشیدنی ای بسازد که هم طراوت بخش و هم نشاط آور باشد. بنابراین شروع به جستجو در بنادر جورجیا کرد و پس از تحقیقات بسیار به نوشیدنی کوکا کولا رسید. برخی می گویند که حتی فرزندان خود او نیز مواد اولیه دستور نوشیدنی را نمی دانستند. دیگران می گویند که او مقادیر زیادی از مواد مختلف و غیر قابل مصرف را سفارش می داد تا رقبای خود را گیج کند.

چیزی که ما می دانیم این است که یک روز، جان پمبرتون، در یک کتری برنجی سه پایه، سرانجام دستور نوشیدنی کاملی را خلق کرد. البته مواد آن را در کنار هر بطری کوکاکولا می توان یافت. اما چیزی که پیدا نمی‌کنید، دستور پخت مخفی است. ترکیبی دقیق از مواد تشکیل دهنده و عصاره سبزیجات از سراسر جهان که تا به امروز معروف ترین فرمول مخفی جهان باقی مانده است.

نوشابه از چه چیزهایی ساخته شده است؟

می خواهیم بدانیم چه چیزهایی در یک نوشابه کوکا کولا وجود دارد. آنچه که از محتویات نوشابه می دانیم شامل مواد زیر است:

• آب برای ایجاد آبرسانی و طراوت نوشیدنی
• شکر برای ایجاد مزه شیرین
• شیرین کننده های کم کالری یا بدون کالری
• کارامل برای ایجاد رنگ کاراملی
• طعم دهنده های طبیعی
• کافئین برای ایجاد مزه تلخ
• اسید فسفریک برای ایجاد مزه تند و تیز
• دی اکسید کربن برای گاز دار شدن نوشیدنی

آب

همه نوشیدنی ها، از جمله آنهایی که حاوی کافئین هستند، هیدراته می شوند. نوشیدنی‌های گازدار، چه معمولی و چه کم کالری، حاوی بین 85 تا 99 درصد آب هستند که انتخاب‌های مناسبی برای رفع نیاز آب بدن شما هستند. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف انواع نوشیدنی‌ها می‌تواند به افراد کمک کند تا به میزان کافی مایعات دریافت کنند و بنابراین آبرسانی مناسب بدن را افزایش می‌دهند.

شکر

شکر شیرینی کوکاکولا را فراهم می کند و به دلیل طعم لذیذی که دارد وجود آن در نوشیدنی ها بسیار مهم است. اکثر شکری که در نوشابه استفاده می شود مربوط به چغندر و مقداری نیز مربوط به نیشکر است که با نام ساکارز نیز شناخته می شود. هر ۲۵۰ میلی لیتر نوشابه حاوی ۲۷ گرم یا معادل ۴ تا ۵ قاشق چایخوری شکر است.

شیرین کننده ها

استفاده از شیرین کننده های کم کالری و بدون کالری در نوشابه های کوکاکولا نیز بسیار رایج است. شیرین کننده هایی مانند آسه سولفام پتاسیم،‌ آسپارتام،‌ سیکلامات، ساخارین و ساکرالوز انواعی از شیرین کننده های مصنوعی هستند که در تولید نوشابه ها استفاده می شوند.

دی اکسید کربن

کیفیت درخشان متمایز و اثر حباب‌زایی کوکاکولا وقتی در لیوان ریخته می‌شود از دی‌اکسید کربن ناشی می‌شود گازی طبیعی که تحت فشار زیاد به داخل مایع دمیده می‌شود. آب‌های گازدار طبیعی قرن‌هاست که مصرف می‌شدند، اما در نیمه قرن نوزدهم بود که فرآیند کربناته‌سازی تجاری شد و نوشیدنی‌های گازدار در سرتاسر جهان ظاهر شدند. آب گازدار جذابیت بسیاری از نوشیدنی ها را افزایش می دهد و به احساس تشنگی و احساس خوشایند نوشابه ها و آب های معدنی می افزاید.

نقش اسید فسفریک در نوشابه

فسفر یک ماده معدنی است که به طور طبیعی در طبیعت یافت می شود و نقش مهمی در نحوه دریافت انرژی بدن ما دارد. این ماده جزء اصلی استخوان ها و دندان ها است. اسید فسفریک که ترکیب حاوی فسفر است برای افزودن طعم تند به برخی کولاها استفاده می شود. شما می توانید فسفر را در شیر، پنیر، گوشت، نان، سبوس، غلات صبحانه، تخم مرغ، آجیل، ماهی، آب میوه، نوشیدنی های حاوی سویا، نوشابه های گازدار، نوشابه های کم کالری و نوشیدنی های ورزشی پیدا کنید.

دلایل مختلفی برای افزودن این ماده به نوشابه وجود دارد. این ماده به ایجاد بافت یکدست و یکپارچه نوشابه کمک می کند و از رشد باکتری ها در آن جلوگیری می کند و در واقع می توان آن را یک ماده نگهدارنده نامید. از طرفی می تواند باعث ایجاد طعم و عطر خاصی در نوشابه شود به طوریکه می توان گفت طعم تند و تیز نوشابه از این ماده ناشی می شود. یکی دیگر از دلایل استفاده از این ماده در نوشابه ها، توانایی آن در کنترل و کاهش رشد قالب و تکثیر باکتری ها است. به علت استفاده از شکر نوشابه ها، طعم شیرین ایجاد می شود و برای ایجاد طعم مطبوع ترش و شیرین این ماده را به آن اضافه می کند.

آیا وجود اسید فسفریک در نوشابه خطرناک است؟

سازمان بهداشت جهانی بریتانیا میزان مصرف مواد مغذی مرجع خود را برای فسفر 550 میلی‌گرم در روز برای بزرگسالان تعیین کرده است، و مؤسسه پزشکی ایالات متحده مقدار مجاز رژیم غذایی توصیه شده برای فسفر را 700 میلی‌گرم در روز برای همه بزرگسالان بالای 18 سال، از جمله زنان باردار و شیرده، تعیین کرده است.

بهتر است که هربار پس از اتمام نوشیدنی خود،‌ از مسواک بزنید. چرا که اسیدیته آن می‌ تواند به مینای دندان آسیب برساند. استفاده زیاد و طولانی مدت می تواند مشکلاتی مانند سنگ کلیه، پوسیدگی دندان، پوکی استخوان و تسریع در پیری را به همراه داشته باشد.

میزان اسید فسفریک در نوشابه

اسید فسفریک و نمک های آن 25 درصد از کل اسید مورد استفاده در صنایع غذایی را تشکیل می دهند. کاربرد اصلی اسید فسفریک در صنعت غذایی در نوشابه، به ویژه نوشابه های کولا و آبجو است. اسید فسفریک به عنوان یک ماده اسیدی عمل می کند و طعم تارت مانند خاصی را برای طعم این محصولات فراهم می کند. در سال ۱۹۱۹ شخصی به نام هاروی وایلی،‌ مقادیر مواد افزودنی موجود در نوشابه را بیان کرد و طبق این منبع، میزان اسید فسفریک در نوشابه ۰/۲۶ تا ۰/۳ درصد است. در جدول زیر مقدار مواد افزودنی نوشابه کوکا کولا از جمله میزان فسفریک اسید آورده شده است:

اندازه گیری اسید فسفریک در نوشابه

برای اندازه گیری مقدار H₃PO₄ در کوکاکولا از روش پی اچ متری باید استفاده کرد. از آنجاییکه کوکاکولا علاوه بر H₃PO₄ حاوی H₂CO₃ است که می تواند بر روی PH تاثیر بگذارد و نتایج اشتباهی را برای این آزمایشگاه به همراه داشته باشد. بنابراین ابتدا باید کولا را گرم کنید تا واکنش زیر اتفاق بیفتد:

H₂CO₃(aq) → CO₂(g) + H₂O(l)

برای این کار، تقریباً 100 میلی لیتر کولا را در یک ارلن بریزید. سطح مایع اولیه را علامت بزنید و روی فلاسک را با یک شیشه ساعت بپوشانید. کولا را  زیر نقطه جوش، برای تقریبا 20 دقیقه گرم کنید تا CO₂ از کولا خارج شود. بعد از 20 دقیقه اجازه دهید کولا خنک شود و سپس در صورت لزوم آب مقطر اضافه کنید تا حجم مایع به سطح اصلی و مشخص شده خود بازگردد.یک پیپت 10 میلی لیتری را با نمونه کولا خود بشویید و در نهایت دو نمونه 10 میلی لیتری کولا (20.00 میلی لیتر = حجم نمونه کل) بکشید و در یک بشر 100 میلی لیتری تمیز و خشک قرار دهید.

PH اولیه کولا را اندازه گیری و ثبت کنید. لیوان را روی یک صفحه همزن مغناطیسی قرار دهید، در صورت لزوم روی همزن مغناطیسی و 10 میلی لیتر آب اضافی به کولا اضافه کنید تا مطمئن شوید که محلول کافی برای غوطه ور شدن نوار همزن وجود دارد. دمای محلول کولا رقیق شده را اندازه گیری و ثبت کنید.پی اچ متر را با گیره محکم کرده و درون محلول کولا قرار دهید. همزن مغناطیسی را روشن کنید و PH را بررسی کنید. اکنون آماده انجام تیتراسیون هستید. نیم میلی لیتر سدیم هیدروکسید ۰/۱ مولار را به محلول اضافه کرده و pH را یادداشت کنید. این کار را تا زمانیکه به نقطه هم ارزی برسید ادامه دهید. سپس با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده، مقدار غلظت اسید فسفریک را محاسبه کنید.

جمع بندی

در این مقاله نگاهی بر نقس اسید فسفریک در نوشابه و مزایا و معایب آن داشتیم. همانطور که گفته شد این ترکیب به عنوان طعم دهنده و نگهدارنده در نوشابه استفاده می شود و در صورتی که به اندازه معقول و کم از نوشابه استفاده شود برای سلامتی مشکلی ایجاد نمی کند. اما مصرف طولانی مدت آن می تواند مشکلاتی برای سلامتی ایجاد کند.

سدیم لوریل سولفات در خمیردندان یکی از عناصر رایج و پرکاربرد است و به‌عنوان یک سورفکتانت و در واقع نوعی صابون است. ممکن است تعجب کنید که چرا خمیر دندان شما به صابون نیاز دارد!! اما بهتر است بدانید برای ضخیم شدن خمیر دندان و همچنین کمک به کف کردن و حل شدن پلاک دندان در حین مسواک زدن وجود یک ترکیب صابونی ضروری است. از طرفی این ماده ارزان است و فرمولاسیون انواع خمیردندان را برای تولیدکنندگان آسان می کند. با این حال، علیرغم نکات مثبت تولید خمیردندان، سدیم لوریل سولفات دارای معایب قابل توجهی است که باعث می شود به جای آن به دنبال خمیر دندان بدون SLS بگردید تا با آن مسواک بزنید. اما بیایید ابتدا کمی با این ماده آشنا شویم و سپس به کاربردها، مزایا و معایب آن بپردازیم.

سدیم لوریل سولفات چیست؟

SLS ترکیبی آلی و اورگانیک است که به دارای دو خاصیت آبدوستی و آبگریزی در ساختار خود بوده و به همین دلیل می تواند به عنوان سورفکتانت (فعال کننده سطح)‌ استفاده شود. فعال کننده های سطح موجب کاهش کشش سطحی بین دو فاز آبی و آلی شده و به ترکیب شدن آن ها با هم کمک می کنند. همین امر موجب شده این ماده بتواند به ایجاد کف و فوم کمک کند و در پاک کنند ها استفاده شود.

این ترکیب به دو صورت طبیعی و سنتزی وجود دارد که امروزه برای تامین نیاز صنعت، در حجم بالایی به صورت مصنوعی تولید می شود. همچنین می توان آن را به صورت طبیعی از نفت، ترکیبات گیاهی مانند پالم یا روغن نارگیل تهیه کرد. برای تولید سدیم لوریل سولفات، ابتدا ترکیب تری اکسید گوگرد با لوریل الکل گیاهی یا نفتی با هم ترکیب می شوند و محصول هیدروژن لوریل سولفات را تشکیل می دهند. سپس هیدروژن لوریل سولفات با کربنات سدیم خنثی می شود تا SLS تولید شود.

مزایای سدیم لوریل سولفات در خمیردندان

همانطور که گفته شد این ترکیب به دلیل خواص سورفکتانتی و کف کنندگی ای که دارد در بسیاری از پاک کننده ها مورد استفاده قرار می گیرد. این خاصت باعث می شود که بسیاری از ذرات کثیف، چربی ها و آلودگی ها در آن حل شده و جدا شود. همین امر موجب شده از آن در بسیاری از شویند ها مانند شامپو، صابون، لوسیون، خمیردندان و… استفاده شود.

SLS در خمیردندان ها موجب حذف باقی مانده غذاها روی دندان شده و به پاک و تمیز شدن آن ها کمک می کند. از طرفی خاصیت سورفکتانتی آن موجب ایجاد کف در خمیردندان و از بین رفتن چربی ها و آلودگی های روی دندان ها می شود.

معایب سدیم لوریل سولفات در خمیردندان

برخی افراد به SLS حساسیت دارند و در نتیجه استفاده از خمیردندان های حاوی این ماده دچار مشکل آفت می شوند که به این دسته از افراد پیشنهاد می شود از خمیردندان های فاقد SLS استفاده کنند. در این نوع خمیردندان ها از سورفکتانت های دیگری به جای این ترکیب استفاده می شود که می تواند احساس طراوت و پاکیزگی را در دهان ایجاد کند. برخی از دیگر مضرات این ماده در خمیردندان شامل موارد زیر است:

• SLS موجب کاهش پایداری زیستی فلوراید می شود. برخی مطالعات نشان داده اند که افزایش مقادیر این ماده باعث کاهش حلالیت فلوارید در محیط قلیایی شده و در نتیجه این ماده روی مینای دندان رسوب می کند. غلظت معمول فلوراید در خمیردندان حدود ۰/۵ تا ۲ درصد بوده و هدف اصلی آن استفاده موضعی روی دندان است. بنابراین ایجاد اختلال در این عمل یکی مزایای اصلی مسواک زدن (قرار گیری موضعی فلوراید روی دندان) را تضعیف می کند.
• این ترکیب می‌تواند بروز زخم‌های آفتی را افزایش دهد. این مورد در تعداد کمی از مطالعات تأیید شده است و مشاهده شده است که اثر دناتوره‌کنندگی SLS بر روی لایه موسین دهان، با قرار گرفتن در معرض اپیتلیوم زیرین، باعث افزایش بروز آفت‌های عودکننده می‌شود.
• از دیگر معایب این ماده می توان به تغییر احساس چشایی اشاره کرد چرا که می تواند روی عملکرد سلول های چشایی اثر گذاشته و ادراک چشایی را به مدت ۴ ساعت دچار اختلال کند.
• ایجاد سوزش در دهان در برخی افراد پس از استفاده از خمیردندان های حاوی این ماده مشاهده شده است.

وقتی نوبت به انتخاب خمیردندان می رسد، انتخاب خمیردندانی که فاقد این ماده باشد بسیار منطقی است تا از مضرات احتمالی جلوگیری شود و فواید خمیردندان برای سلامت دهان به حداکثر برسد.

آیا استفاده از خمیردندان های حاوی SLS خطرناک است؟

به طور کلی، نگرانی های بهداشتی و ایمنی برای SLS حداقل است. اما برخی از جزئیات وجود دارد که باید بدانید:

• NIH می گوید SLS یک ترکیب بی خطر برای محصولات مراقبت شخصی مصرف کننده است و سرطان زا نیست.
• به گفته NIH، بیمارانی که از استوماتیت یا درد دهان رنج می برند و از خمیر دندان حاوی SLS استفاده می کنند، تحریک بیشتری خواهند داشت، در حالی که خمیر دندان بدون SLS درد را کاهش می دهد.
• اگر عناصر جداگانه آن را استخراج کنید یا ترکیب شیمیایی آن را تغییر دهید، ممکن است SLS سمی شود.
• در نهایت، وقتی این ماده به اندازه کافی فرموله و واجد شرایط باشد، ایمن است و خطرناک نیست.
• قبل از تصمیم گیری آگاهانه، خوب است که همه حقایق را بدانید. هنگامی که صحبت از خمیر دندان با سدیم لوریل سولفات یا بدون آن می شود، مشورت با دندانپزشک خود برای دریافت دیدگاه او به شما کمک می کند تا تصمیم درست تری بگیرید.

جمع بندی

SLS یک ترکیب آلی است که به علت خاصیت دوگانه دوستی و سورفکتانتی که دارد در بسیاری از پاک کننده ها و محصولات مراقبت شخصی مانند شامپو و خمیردندان استفاده می شود. سدیم لوریل سولفات در خمیردندان موجب حذف باقی مانده غذاها از روی دندان شده و به دلیل کف زا بودن موجب پاک شدن آلودگی ها و چربی ها از روی دندان ها می شود. همچنین این ماده ارزان و در دسترس بوده و به همین دلیل در بسیاری از خمیردندان ها به کار برده می شود. معایب SLS شامل کاهش اثر فلوراید موجود در خمیردندان، ایجاد آلرژی و حساسیت، ایجاد آفت دهان و… می شود. بنابراین می توان برای حل این مشکل از خمیردندان های بدون سدیم لوریل سولفات استفاده کرد. پیشنهاد می شود برای اطلاعات بیشتر و تصمیم بهتر با پزشک خود مشورت کنید.