توضیحات

محیط کشت میکروبی چیست؟

محیط کشت میکروبی، فضایی است که با فراهم نمودن شرایطی مناسب به رشد و تکثیر باکتری ها کمک می کند.

در واقع میکروب ها موجودات تک سلولی هستند که قادرند در یک محیط مغذی و بدون حضور سلول دیگری رشد کنند.

کاربرد محیط کشت میکروبی

محیط کشت میکروبی یا باکتری که عموما بصورت طبیعی و یا مصنوعی (دست ساز) تولید می شود، قادر است تا با فراهم کردن محیطی مغذی، تمام مواد مورد نیاز باکتری را همچون آب، اکسیژن، موادغذایی و… را تامین نماید.

به همین جهت خون می تواند یکی از مناسب ترین محیط های کشت برای میکروب ها باشد چراکه علاوه بر داشتن شرایط مناسب برای رشد باکتری (همچون اکسیژن آب و..) از درجه حرارت و PH مناسب نیز برخوردار است.

شرایط لازم محیط کشت جهت رشد و تکثیر باکتری ها

• داشتن تمام مواد مغذی لازم برای رشد و تکثیر باکتری ها
• برخورداری از دمای مناسب (چرا که در صورت بالا بودن درجه حرارت، ممکن است مواد شیمیایی از بین برود.)
• اندازه گیری PH محیط قبل از قرار گیری میکروب درون آن
• استفاده و به کاربردن آب مقطر در محیط کشت
• استفاده از ظروف مناسب و تمیز

انواع ظروف کشت میکروبی

ظروف کشت میکروبی انواع مختلفی دارد که بسته به محیط آن متفاوت است. به عنوان مثال برای کشت میکروبی که محیط آن مایع است لازم است تا از ظوف لوله ای و برای کشت میکروبی که محیط ان جامد است از ظروف (آگار دار) پلیت استفاده شود.

دسته بندی محیط کشت میکروبی

۱- انواع محیط کشت میکروبی بر اساس مواد تشکیل دهنده

محیط کشت میکروبی بسته به نوع کاربرد و مواد تشکیل دهنده شامل موارد زیر می شود:

• محیط کشت انتخابی

این محیط با داشتن مواد مهار کننده مانع از رشد دیگر باکتری ها بجز باکتری انتخابی می شود.

• محیط کشت پایه

این محیط نیز با داشتن کمترین مواد مغذی برای رشد میکروب ها، بعنوان پایه و مبنای دیگر محیط های کشت مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین به جهت عدم داشتن ماده ضد میکروب، برای رشد تمامی باکتری ها مناسبند، همانند محیط نوترینت براث و محیط نوترینت آگار.

• محیط کشت اختصاصی

همانطور که از نام این محیط مشخص است، محیط کشت اختصاصی برای رشد یک باکتری خاص، مناسب است و مانع از رشد دیگر باکتری ها می شود به همین جهت برای ایزوله کردن یک باکتری مخصوص مورد استفاده قرار می گیرد.

• محیط کشت غنی شده

محیط کشت غنی شده همانند آگار خون یا شکلات آگار، به جهت داشتن مواد مغذی همچون اسیدهای آمینه، ویتامین ها و… برای رشد باکتری ها مناسب است.

• محیط کشت افتراقی

این محیط به جهت برخورداری از مواد ضد میکروبی و ویژه، به جدا کردن میکروب ها و تمایز باکتری ها که سبب تخمیر لاکتوز می شوند، کمک می کند.

۲- انواع محیط کشت میکروبی در آزمایشگاه

• محیط کشت

محیط کشت فضایی مناسب است که برای شناسایی و بررسی باکتری هایی چون استافیلوکوک ها استفاده می شود.

• محیط کشت آگار خوندار

این محیط کشت میکروبی که تشکیل شده از محیطی پایه و ۵% خون می باشد برای رشد باکتری سخت بسیار مناسب است.

• محیط کشت مک کانکی آگار

محیط کشت مک کانکی آگار یکی از معمولی ترین انواع محیط کشت جامد و افتراقی- انتخابی است که برای تمایز و جدا کردن میکروب ها استفاده می شود. همچنین به جهت برخورداری از لاکتوز، نوترال، پیتون، کرستال، بافر و… مانع از رشد باکتری های گرم مثبت می شود.

• محیط کشت شکلات آگار

این محیط کشت میکروبی نیز همانند محیط کشت آگار خوندار است البته با این تفاوت که خون در این محیط در دمای ۸۵ درجه سانتی گراد اضافه می شود.

• محیط کشت مانیتول سالت آگار

یکی از انواع محیط های انتخابی است که برای جدا کردن استافیلوکوکهای بیماریزا مورد استفاده قرار می گیرد.

• محیط کشت نوترینت براث

این محیط که ترکیبی از دیگر محیط های کشت است به جهت عدم برخورداری از آگار، در لوله آزمایش تهیه و نگه داری می شود.

• محیط کشت بایل اسکولین آگار

محیط کشت بایل اسکولین آگار به جهت برخورداری از صفرا و اسکولین، به یکی از محیط های مناسب برای شناسایی و رشد انتروکوک ها تبدیل شده است.

• محیط کشت نوترینت آگار

این محیط کشت میکروبی که از ترکیب دو محیط کشت میکروبی شکلات آگار و آگار خوندار تشکیل می شود دارای ۱.۵ الی ۲ % آگار می باشد.

• محیط کشت ائوزین متیلن بلور

از دیگر انواع محیط کشت انتخابی- افتراقی است که دارای موادی چون متیلن بلو، پیتون و لاکتوز می باشد.

• محیط کشت تریپل شوگر آیرون

یکی از محیط های کشت مناسب برای رشد باکتری روده است که از ۱% لاکتوز، ۰.۱% گلوگز، ۱% ساکارز تشکیل شده و می توان آن را در لوله آزمایش تهیه و نگهداری کرد.

۳- انواع محیط کشت باکتری براساس خواص فیزیکی

• محیط کشت جامد

این نوع محیط کشت میکروبی که دارای ۱.۵ الی ۲% آگار می باشد و در اثر سرد شدن، منعقد می شود را معمولا درون پلیت و با لوله آزمایشگاهی تولید می کنند.

• محیط کشت نیمه جامد

محیط کشت نیمه جامد نیز دارای مقدار کمی آگار است که بعد از سرد شدن کمی منعقد می شود. (بصورت نیمه جامد)

• محیط کشت مایع

محیط کشت مایع به جهت عدم برخورداری از آگار در فلاسک و یا لوله آزمایش تولید و استفاده می شود.

نحوه استریل کردن محیط کشت میکروبی

• استریل با فیلتر

از آنجایی که بسیاری از مواد همچون اسید های آمینه، هورمون ها، پروتئین و… حالت ترمودینامیکی دارند و ممکن است در اثر اتوکلاو تجزیه شوند، از روش فیلتر برای استریل کردن محیط کشت میکروبی استفاده می کنند.

• استریل با پرتودهی

در این روش با تابش پرتو گاما محیط های کشت را استریل و میکروب ها را از بین می برند.

• استریل (اتوکلاو با بخار)

از دیگر روش های استریل کردن محیط کشت است که با افزایش درجه حرارت محیط، میکروب ها را از بین می برند.

شرکت سفیر آزما کیان یکی از جامع ترین مراکز فروش لوازم آزمایشگاهی در ایران است که کاربران می توانند برای خرید محیط کشت میکروبی و کسب اطلاعات بیشتر در مورد قیمت انواع محیط کشت میکروبی با مشاوران ما در زمینه فروش تماس برقرار نمایند.